Czechy to istotny kraj dla polskich przewoźników – nie tylko w kontekście ruchu tranzytowego, ale często także jako rynek docelowy. Ważne jest, aby być na bieżąco z przepisami obowiązującymi na terytorium naszego południowego sąsiada – właśnie dlatego pisaliśmy już o funkcjonujących tam opłatach drogowych oraz zakazach jazdy ciężarówek. Z dzisiejszego artykułu dowiesz się natomiast, jak wyglądają mandaty w Czechach w 2024 roku, czyli jakie są konkretne stawki kar, które może nałożyć czeska policja za przekroczenie prędkości.
Omówimy również nowe mandaty w Czechach, które weszły w życie w ostatnim czasie oraz opiszemy dostępne procedury odwoławcze.
Stawki mandatów w Czechach za prędkość w 2024 roku
Podobnie jak w innych krajach, poszczególne ograniczenia prędkości w Czechach różnią się w zależności od kategorii drogi. System ma na celu zdyscyplinowanie kierowców, którzy nie przestrzegają przepisów, stwarzając zagrożenie dla siebie oraz innych użytkowników ruchu.
Naruszenie prędkości w Czechach skutkuje karami, które mogą zostać nałożone w trybie mandatowym lub bardziej kosztownym – administracyjnym.
Sankcje finansowe to jednak nie wszystko – przekroczenie dozwolonej prędkości o 10 km/h lub więcej skutkuje otrzymaniem punktów karnych, a w przypadku przekroczenia limitu o 40 km/h w terenie zabudowanym lub o 50 km/h poza terenem zabudowanym, kierowca musi liczyć się z nałożeniem zakazu prowadzenia pojazdów na okres od 6 do 18 miesięcy.
Zgodnie z powyższymi zasadami, mandaty w Czechach za przekroczenie prędkości różnią się w zależności od tego, czy wykroczenie zostało odnotowane w terenie miejskim, czy poza obszarem zabudowanym. W 2024 roku kary wynoszą od 1500 do 3500 CZK w postępowaniu mandatowym oraz od 2000 do nawet 25000 CZK w postępowaniu administracyjnym. Oznacza to, że poważne naruszenia przepisów mogą skutkować sankcjami w wysokości powyżej 4000 złotych.
Mandaty w Czechach – taryfikator wykroczeń w terenie miejskim:
| Przekroczenie prędkości | Postępowanie mandatowe | Postępowanie administracyjne | Punkty karne |
| o mniej niż 10 km/h | do 1500 CZK | 2000 – 5000 CZK | – |
| od 10 do 19 km/h | 1500 – 2000 CZK | 2000 – 5000 CZK | 2 |
| od 20 do 39 km/h | 2500 – 3500 CZK | 4 000 – 10 000 CZK | 4 |
| od 40 km/h i więcej | – | 7 000 – 25 000 CZK | 6 |
Wysokość kar za przekroczenie prędkości poza terenem miejskim:
| Przekroczenie prędkości | Postępowanie mandatowe | Postępowanie administracyjne | Punkty karne |
| o mniej niż 10 km/h | do 1500 CZK | 2000 – 5000 CZK | – |
| od 10 do 29 km/h | 1500 – 2000 CZK | 2000 – 5000 CZK | 2 |
| od 30 do 49 km/h | 2500 – 3500 CZK | 4 000 – 10 000 CZK | 4 |
| od 50 km/h i więcej | – | 7 000 – 25 000 CZK | 6 |
Jakie zmiany wprowadzono w przepisach o ruchu drogowym w Czechach?
Tegoroczna nowelizacja czeskiej ustawy Prawo o ruchu drogowym przyniosła istotne zmiany, a ważną kwestią było między innymi uproszczenie systemu naliczania punktów karnych. W miejsce wcześniej obowiązujących pięciu kategorii wprowadzono trzy stawki punktów karnych: 6, 4 i 2.
W myśl nowych przepisów zwiększono kary za naruszenia, które stanowią największe zagrożenie na drodze – np. jazda pod wpływem alkoholu i innych środków odurzających, znaczne przekroczenie prędkości lub przejeżdżanie na czerwonym świetle. Surowsze konsekwencje czekają też na kierowców popełniających te same wykroczenia wielokrotnie, w ramach recydywy. Jednocześnie zmniejszone zostały sankcje za drobne wykroczenia (np. nieprawidłowe parkowanie, jazda bez włączonych świateł).
Dodatkowo czeski rząd zdecydował się na wydłużenie okresu zatrzymania uprawnień do prowadzenia pojazdu w razie stwierdzenia poważnych wykroczeń. Nowelizacja ustawy przewiduje również podniesienie dopuszczalnej prędkości na wybranych odcinkach autostrad – ze 130 km/h do 150 km/h. Obecnie Ministerstwo Transportu wyznaczyło trzy takie odcinki, które planowo mają być dostępne dla kierowców w 2026 roku.
Procedura otrzymania mandatu za prędkość w Czechach
Najczęściej przekroczenie prędkości w Czechach jest stwierdzane za pomocą bezpośrednich pomiarów, wykonywanych przez uprawnionych funkcjonariuszy. Naruszenia wykrywają także stacjonarne fotoradary oraz systemy odcinkowego pomiaru. W tym kontekście warto przypomnieć, że w Czechach obowiązuje zakaz używania popularnych aplikacji, które ostrzegają kierowców o lokalizacji fotoradarów.
W przypadku automatycznych systemów, czeska policja wysyła mandat za przekroczenie prędkości w formie listu poleconego, który najczęściej dostarczany jest w ciągu kilku tygodni. W zawiadomieniu znajdują się niezbędne informacje o tym, jak zapłacić mandat z Czech, wskazany jest również termin płatności, który wynosi 15 dni.
Możliwości odwołania od mandatu z Czech
Obowiązują przepisy postępowania administracyjnego – kierowca, który otrzymał mandat w Czechach, ma prawo do pełnego uczestnictwa w postępowaniu na każdym jego etapie, w tym do składania wniosków, wyjaśnień oraz odwołania od decyzji.
Jeśli kierowca uznaje, że kara nałożona przez czeską policję jest niezasadna, powinien odmówić przyjęcia i podpisania mandatu. W toku postępowania możliwe jest złożenie odwołania od wydanych decyzji, pod warunkiem dotrzymania ustalonych terminów. W przypadku negatywnego orzeczenia drugiej instancji istnieje możliwość skierowania sprawy do sądu. Orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego jest wiążące.
Ograniczenia prędkości w Czechach i związane z nimi kary
W zależności od rodzaju postępowania oraz stopnia przekroczenia prędkości, mandaty w Czechach w 2024 roku wynoszą od 1500 do 25000 CZK.
Kierowca pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony może przemieszczać się poza terenem zabudowanym z maksymalną prędkością 90 km/h, na drodze ekspresowej 110 km/h, a na autostradzie 130 km/h. Kierowca innego pojazdu mechanicznego, na przykład samochodu ciężarowego, może natomiast poruszać się z maksymalną prędkością 80 km/h. Jak wyglądają przepisy w odniesieniu do jazdy w terenie zabudowanym? Maksymalna prędkość wynosi wówczas 50 km/h.
Pamiętajmy również, że zabronione jest przekraczanie prędkości konstrukcyjnej pojazdu, a w przypadku zespołu pojazdów, prędkości któregokolwiek z pojazdów wchodzącego w skład tego zespołu.
Przepisy uwzględniają także szczególne warunki, w których występują inne od powyższych ograniczenia prędkości w Czechach. Władze mogą na przykład zdecydować się na zmniejszenie dopuszczalnego limitu do 90 km/h na autostradzie lub drodze dla pojazdów mechanicznych bez wydzielonych pasów ruchu.
Ograniczenia na autostradach i drogach krajowych w Czechach
Oto obowiązujące w 2024 roku ograniczenia prędkości w Czechach:
- w terenie zabudowanym: maksymalna prędkość 50 km/h;
- poza terenem zabudowanym: maksymalna prędkość 90 km/h;
- na drogach ekspresowych: maksymalna prędkość 110 km/h;
- na autostradach: maksymalna prędkość 130 km/h (oraz 150 km/h na wyznaczonych odcinkach);
Jeżeli droga ekspresowa lub autostrada przebiega przez teren zabudowany, maksymalna dozwolona prędkość jest ograniczona do 90 km/h. Ponadto na autostradach mogą poruszać się tylko pojazdy, które konstrukcyjnie (homologacyjnie) mogą osiągnąć co najmniej 80 km/h.
Mandaty w Czechach na autostradzie są surowo egzekwowane, a przekroczenie dozwolonej prędkości może skutkować znacznymi karami finansowymi oraz naliczeniem punktów karnych.
Inne konsekwencje przekroczenia prędkości w obszarach miejskich w Czechach
Oprócz powyższych sankcji, przekroczenie dozwolonej prędkości w Czechach prowadzi w niektórych przypadkach do utraty prawa jazdy.
Od 2006 roku w Republice Czeskiej obowiązuje system punktowy. Zgodnie z przepisami ustawy, każdy kierowca może zgromadzić maksymalnie 12 punktów karnych. Po osiągnięciu tego limitu, prawo jazdy zatrzymywane jest co najmniej na rok. Aby odzyskać uprawnienia, kierowca musi ponownie zdać egzamin w szkole nauki jazdy oraz egzamin z psychologii ruchu drogowego.
Pakiet zmian, w ramach którego wprowadzono nowe mandaty w Czechach w 2024 roku, przewiduje także dodatkowe wymagania dla mniej doświadczonych kierowców. Swoisty „okres próbny” trwa przez dwa lata od chwili uzyskania prawa jazdy. W tym czasie obowiązuje limit 6 punktów karnych, a popełnienie poważnego wykroczenia może skutkować utratą zdobytych uprawnień.
Porównanie mandatów w Czechach i sąsiednich krajach
Ograniczenia prędkości w Europie są zasadniczo zbliżone, jednak wysokość kar za ich przekroczenie różni się znacząco pomiędzy poszczególnymi krajami. Państwa, w których obowiązują najbardziej surowe sankcje w tym zakresie, to m.in. Norwegia, Dania, Szwajcaria, Włochy oraz Portugalia.
W kontekście krajów sąsiadujących z Czechami warto przywołać przepisy funkcjonujące w Niemczech – wysokość kar za przekroczenie prędkości wynosi tam od 10 euro do 680 euro (oraz zakaz prowadzenia pojazdów). Na niemieckich autostradach nie ma ograniczeń prędkości dla pojazdów o DMC do 3,5 tony. Limity na autostradach dotyczą jednak tirów – maksymalna prędkość, z jaką mogą poruszać się pojazdy ciężarowe, wynosi 80 km/h (60 km/h podczas jazdy w konwoju). Podobne rozróżnienie obowiązuje także na drogach ekspresowych – dopuszczalna prędkość dla pojazdów o masie całkowitej do 3,5 tony to 100 km/h oraz 60 km/h dla cięższych pojazdów.
Dla porównania z sąsiednimi krajami, mandaty w Czechach warto odnieść również do kar za przekroczenie prędkości, które obowiązują w Polsce:
- do 10 km/h – 50 zł;
- od 11 do 15 km/h – 100 zł;
- od 16 do 20 km/h – 200 zł;
- od 21 do 25 km/h – 300 zł;
- od 26 do 30 km/h – 400 zł;
- od 31 do 40 km/h – 800 zł;
- od 41 do 50 km/h – 1000 zł;
- od 51 do 60 km/h – 1500 zł;
- od 61 do 70 km/h – 2000 zł;
- od 71 km/h – 2500 zł.
Wzajemne uznawanie mandatów w Unii Europejskiej
Każdy kraj posiada własne kryteria dotyczące sankcji za naruszenia przepisów ruchu drogowego. Międzynarodowa współpraca w zakresie wymiany informacji o właścicielach pojazdów pozwala na skuteczną egzekucję wierzytelności wynikających z nałożonych mandatów.
Wciąż nierozstrzygniętą kwestią pozostają dodatkowe konsekwencje, takie jak punkty karne za przekroczenie prędkości. W Unii Europejskiej trwają obecnie prace mające na celu stworzenie cyfrowego europejskiego prawa jazdy, w ramach którego punkty karne przyznane w jednym kraju będą obowiązywały również w kraju wydania uprawnień. Temat omawiany jest od dłuższego czasu, a potrzeba wprowadzenia zmian prawnych została zasygnalizowana już w opracowanej przez Europejską Radę Bezpieczeństwa Transportu Dyrektywie 2006/126/EC.
Aktualnie punkty karne za wykroczenia drogowe mają zastosowanie tylko w kraju, który je nałożył, jednak potrzeba zwiększenia bezpieczeństwa na europejskich drogach sprawia, że zmiany przepisów w tym obszarze są nieuniknione. Propozycje Komisji Europejskiej dotyczące tej kwestii będą wkrótce rozpatrywane przez Parlament Europejski i Radę w ramach procedury legislacyjnej.
