Już od 22 maja br. wchodzą w życie istotne zmiany dotyczące okazjonalnych przewozów osób. Tym samym jest to pierwsza nowelizacja rozporządzenia WE 561/2006 od 2020 roku, którą wymusił wówczas pakiet mobilności, dotycząca czasu jazdy i odpoczynków kierowców wykonujących okazjonalne przewozy osób, zarówno krajowe, jak i międzynarodowe.
Obecne zmiany wynikają z oceny ex post rozporządzenia (WE) nr 561/2006 wskazując, że niektóre przepisy dotyczące minimalnych przerw i okresów odpoczynku są nieodpowiednie w kontekście specyfiki okazjonalnych drogowych przewozów osób. Z dalszej oceny przeprowadzonej przez Komisję wynika, że niektóre określone w rozporządzeniu (WE) nr 561/2006 wymogi dotyczące przerw i odpoczynków są nieodpowiednie i niepraktyczne z punktu widzenia kierowców i przewoźników wykonujących okazjonalny drogowy przewóz osób.
Najważniejsze zmiany, które zaczynają obowiązywać
Nowelizacja ustawy dotycząca czasu jazdy i odpoczynków kierowców wykonujących okazjonalne przewozy osób (zarówno krajowe, jak i międzynarodowe) wprowadza:
- Możliwy nowy podział przerw w jeździe ciągłej. Zwiększono elastyczność przerw w czasie jazdy ciągłej poprzez możliwość podziału przerwy 45-minutowej na dwie przerwy trwające co najmniej 15 minut. Uwaga! Suma przerw musi wynieść min. 45 minut.
Przykład prawidłowego odebrania przerw:
W przykładzie widać, że kierowca podzielił przerwę 45 minut na dwie przerwy, z których każda trwała co najmniej 15 minut, a łącznie 45 minut.
Taki podział przerw nie będzie naruszeniem od 22 maja 2024 roku tylko w przypadku kierowców wykonujących okazjonalne przewozy osób.
Inne możliwości podziału przerwy w czasie jazdy: 16+29, 30+15, 21+24, 22+23, itp.
- Możliwość wydłużenia doby. Doba kierowcy może zostać przedłużona o 1 godzinę (z 24 do 25 godzin), jednorazowo lub dwukrotnie, co daje więcej czasu na pracę i jazdę – konieczne jest jednak spełnienie następujących warunków:
- Wydłużenie doby nie może zagrażać bezpieczeństwu ruchu drogowego, ani warunkom pracy kierowcy. Nie może także powodować naruszeń czasu pracy.
- Dotyczy wyłącznie pojedynczych okazjonalnych przewozów osób.
- W dniu, w którym wykorzystywane jest odstępstwo, łączny czas prowadzenia pojazdu nie może przekroczyć siedmiu godzin.
- W przypadku jednorazowego wykorzystania przedłużenia pojedyncza usługa przewozu okazjonalnego osób musi trwać co najmniej sześć kolejnych okresów 24-godzinnych.
- W przypadku dwukrotnego wykorzystania przedłużenia pojedyncza usługa przewozu okazjonalnego osób musi trwać co najmniej osiem kolejnych okresów 24-godzinnych.
Uwaga! Wydłużenie doby nie dotyczy załogi, w której doba wynosi maksymalnie 30 godzin.
Przykład prawidłowego wydłużenia doby:
Takie wydłużenie doby nie będzie naruszeniem od 22 maja 2024 roku wyłącznie w przypadku kierowców wykonujących okazjonalne przewozy osób i spełniających wszystkie warunki opisane powyżej.
- Możliwość odroczenia kolejnego tygodniowego odpoczynku o 12 okresów 24-godzinnych również dla wycieczek krajowych. Do tej pory możliwość odroczenia odpoczynku tygodniowego o 12 kolejnych okresów dotyczyła wyłącznie okazjonalnych przewozów międzynarodowych. Aby kierowca mógł skorzystać z tego odstępstwa, musi spełniać sporo warunków:
- Odstępstwo dotyczy wyłącznie pojedynczej usługi okazjonalnego przewozu osób.
- Przed skorzystaniem z odstępstwa kierowca musi odebrać tygodniowy regularny odpoczynek (45h).
- Po skorzystaniu z odstępstwa kierowca zobowiązany jest odebrać dwa odpoczynki tygodniowe regularne (90h) lub jeden regularny i jeden skrócony (69h), który zostanie zrekompensowany w ciągu trzech kolejnych tygodni od zakończenia odstępstwa.
- Autobus musi być wyposażony w tachograf cyfrowy.
- Podczas jazdy w godzinach od 22 do 6 pojazd prowadzony jest przez załogę lub przerwy w jeździe ciągłej muszą być robione co 3 godziny jazdy, a nie co 4,5.
- Wymóg dokumentów. Aby uzasadnić możliwość korzystania ze wspomnianych odstępstw kierowca musi posiadać w pojeździe wypełniony formularz przejazdu zawierający informacje wymagane zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1073/2009, za którego dostarczenie kierowcy przed każdym przejazdem odpowiedzialne jest przedsiębiorstwo transportowe. Takie formularze należy przechowywać w pojeździe w formie papierowej lub w formie elektronicznej kopii za okres co najmniej poprzednich 28 dni, a od 31.12.2024 r za okres minimum 56 poprzednich dni.
W przypadku przewozów krajowych można korzystać z formularza przejazdu dla przewozów międzynarodowych, wskazując, że jest on wykorzystywany na potrzeby przewozu krajowego.
Dokumenty cyfrowe i nowe informacje w tachografach
Komisja Europejska rozpoczęła prace nad możliwością cyfryzacji tzw. formularzy jazdy, aby zastąpić ich papierową wersję. Ruszyły również prace dotyczące modyfikacji tachografów, aby udostępnić w nich możliwość rejestrowania i przechowywania danych dotyczących rodzaju przewozu osób, a mianowicie regularnego lub okazjonalnego przewozu osób. W momencie, w którym w przyszłości kierowca będzie używał już tachografu z funkcją rozróżniającą rodzaj przewozu osób, nie będzie musiał przechowywać formularzy jazdy z poprzednich przewozów.
Zmiana dla wszystkich kierowców
Przy okazji zmian dotyczących kierowców autokarów wprowadzono również poprawkę do rozporządzenia 561, która umożliwia nakładanie przez inspektorów kar za naruszenia związane z tachografami (rozporządzenia UE 165/2014) za okres kontroli drogowych niezależnie od kraju, w którym to naruszenie zostało popełnione. Do tej pory zgodnie z wyrokiem TSUE służby kontrolne mogły nakładać kary za naruszenia np. związane z brakiem wpisu kraju tylko, jeśli to naruszenie powstało na terytorium kraju kontroli.
O czym należy pamiętać i na co zwrócić uwagę – praktyczne wskazówki
- Opisane powyżej zmiany dotyczą tylko krajów i przewozów, w których obowiązuje zmienione rozporządzenie WE 561/2006. W przypadku podroży odbywanych w ramach umowy AETR ww. zmiany nie są uwzględnione i stosowanie np. nowego sposobu dzielenia przerwy w jeździe ciągłej może zostać potraktowane jako naruszenie. Uwaga! Przewozy osób do UK podlegają pod umowę AETR.
- Obecnie żadne tachografy nie rozróżniają przewozów osób okazjonalnych i regularnych, nie mają także zaimplementowanych algorytmów analizy wg nowych przepisów, tym samym wskazania np. w zakresie pozostałego czasu jazdy ciągłej, czy odpoczynku dziennego dla kierowców wykonujących zgodnie z nimi przewozy mogą być nieprawidłowe i mylące.
- Zmiany w rozporządzeniu WE 561/2006 zostaną wprowadzone bardzo szybko, ponieważ w ciągu 20 dni od opublikowania ich w dzienniku urzędowym. Pracujemy już nad zmianami w oprogramowaniu 4Trans oraz TachoscanControl, aby jak najszybciej dostarczyć funkcjonalności, które zapewnią zgodność analizy z ww. zmianami.
Źródło: Rozporządzenia UE) 2024/1258 w j. polskim, które wprowadza ww. zmiany do rozporządzenia WE 561/2006: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=OJ:L_202401258
Autor: Mateusz Włoch, Ekspert ds. rozwoju i szkoleń
