Ostatnie miesiące to czas dużych wyzwań dla firm transportowych. Zmiany w rozliczaniu płacy minimalnej, diet i ryczałtów noclegowych oraz czasu pracy kierowców wprowadzone w ramach pakietu mobilności są prawdziwą rewolucją w branży – wywarły wpływ na praktycznie cały transport międzynarodowy. Jednym z popularnych rodzajów przewozów jest transport bilateralny. Czym charakteryzują się tego typu operacje? Czy przewozy bilateralne podlegają pod nowe przepisy związane z delegowaniem pracowników? Jakie zmiany wprowadził pakiet mobilności? Sprawdź!
Co to jest przewóz bilateralny?
Przewóz bilateralny (dwustronny) to transport międzynarodowy towarów lub osób do kraju siedziby bądź z kraju siedziby przewoźnika. Jest wykonywany w oparciu o umowę zawartą pomiędzy dwoma państwami, na których terenie odbywa się przewóz. Umowa zawiera regulacje dotyczące dostępu firm transportowych do rynku i działa na zasadzie wzajemności. Polska, jako członek Unii Europejskiej posiada umowy dotyczące transportu bilateralnego ze wszystkimi krajami stowarzyszonymi w UE, a także z takimi państwami jak między innymi Ukraina, Turcja, Mołdawia, Białoruś czy Rosja.
Przykład przewozu bilateralnego
Dobrym przykładem jest sytuacja, w której załadunek towaru ma miejsce w Polsce, a następnie jest on transportowany do kraju docelowego – np. do Austrii. Po dotarciu na miejsce kierowca rozładowuje towar i wraca do siedziby swojej firmy, nie wykonując żadnych dodatkowych czynności.
Jako inny przykład może posłużyć zlecenie, w którym po załadunku w Polsce następuje częściowy rozładunek w Niemczech, Francji oraz w Hiszpanii. Ten rodzaj transportu międzynarodowego także możemy uznać za przewóz bilateralny, ponieważ wszystkie wymienione kraje posiadają umowy dwustronne. Warto dodać, że w obu opisanych powyżej sytuacjach przewoźnik nie musi wypłacać kierowcy płacy minimalnej obowiązującej w tych krajach. W związku z nowymi zasadami, które wprowadził pakiet mobilności, takie rozróżnienie jest niezwykle istotne. Jak w praktyce nowe przepisy wpłynęły na transport bilateralny?
Przewóz bilateralny a pakiet mobilności – najważniejsze zmiany
Po zmianach w zakresie odpoczynku i czasu pracy kierowców, które weszły w życie niemal dwa lata temu, przyszedł czas na modyfikacje w zasadach wynagrodzenia i delegowania kierowców do pracy na terenie innego kraju Unii Europejskiej.
Najważniejszą zmianą, która miała ujednolicić rynek europejski i ochronić poszczególne rynki przed nadmierną konkurencją, był wymóg wypłacania tzw. zagranicznej płacy minimalnej. Twórcy regulacji opisywali swoje założenia hasłem „Ta sama płaca za tę samą pracę w tym samym miejscu”. Polscy przewoźnicy, stanowiący znaczną część europejskiego rynku muszą radzić sobie ze wzrostem kosztów wynagrodzenia oraz niejasnościami związanymi z rozliczaniem czasu pracy i wszystkich jej elementów według nowych zasad. Duża ilość skomplikowanych regulacji oraz zagrożenie karami finansowymi w razie ewentualnych błędów sprawiają, że dobrą decyzją jest nawiązanie współpracy z wyspecjalizowanymi doradcami, którzy wykonują rozliczenia płacy zagranicznej w najkorzystniejszy dla przewoźnika sposób.
Czy pakiet mobilności obejmuje nowymi przepisami wszystkie przewozy międzynarodowe na terenie Unii Europejskiej? Na szczęście nie. Pod delegowanie podlegają następujące operacje transportowe:
- Przewozy kabotażowe,
- Przewozy typu cross-trade (przewozy międzynarodowe inne niż do/z siedziby przewoźnika).
Przewóz bilateralny wraz z dwoma załadunkami/rozładunkami (po spełnieniu dodatkowych warunków) nie podlega pod świadczenia z tytułu podróży służbowych. Może to być na przykład transport pomiędzy Polską a krajami UE oraz wykonanie maksymalnie dwóch dodatkowych operacji załadunku/rozładunku w czasie powrotu kierowcy do bazy lub jednego dodatkowego załadunku/rozładunku, który nie należy do przewozów kabotażowych.
Z delegowania zostały wyłączone również przejazdy tranzytowe, czyli transport bez załadunku lub rozładunku towaru, a także początkowy bądź ostatni etap przewozów kombinowanych w państwie członkowskim (zgodnie z dyrektywą Rady 92/106/EWG, gdy sam odcinek drogowy składa się z międzynarodowej dwustronnej operacji transportowej). Powyższe przepisy oznaczają, że kierowca wykonujący przewóz bilateralny, np. jadący z towarem z Polski do Francji przez Czechy i Niemcy, jest wyłączony z delegowania i powinien być rozliczany według polskich stawek. Niestety rozliczanie poszczególnych odcinków, zwłaszcza w przypadku realizacji bardziej złożonych zleceń transportowych nie zawsze jest tak proste.
Nowością wynikającą z pakietu mobilności jest również brak konieczności tworzenia indywidualnych zgłoszeń. Przed wejściem w życie nowych przepisów firmy wykonujące przejazdy bilateralne do państw członkowskich musiały zgłaszać takie przejazdy – 2 lutego 2022 obowiązek ten został zniesiony.
Wynagrodzenie kierowcy w przewozie bilateralnym
Co należy wziąć pod uwagę, ustalając wysokość pensji, jaką powinien otrzymywać polski kierowca wykonujący przewóz bilateralny? Jak wskazuje ustawa o czasie pracy kierowców (art. 21b.) „kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 775 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy”. Oznacza to, że przewóz bilateralny nie podlega pod naliczanie diet i ryczałtów za nocleg.
W pensji kierowcy powinna zostać uwzględniona płaca zasadnicza wraz z ewentualnymi dodatkami z tytułu wynagrodzenia za godziny nadliczbowe i nocne oraz dyżury. Zgodnie z omawianą powyżej ustawą o czasie pracy kierowców, w razie osiągnięcia przez kierowcę miesięcznych zarobków powyżej aktualnego przeciętnego wynagrodzenia – 5922 zł brutto, podstawa opodatkowania musi zostać obniżona o 30% tzw. diet wirtualnych (używanych do ustalania wysokości składek i zaliczek podatkowych) za każdy dzień pracy zagranicznej, zgodnie ze stawkami danego kraju. Jeżeli wówczas pensja spadnie poniżej 5922 zł, należy podnieść podstawę wymiaru składek społecznych do poziomu tej kwoty.
Przewóz bilateralny plus dodatkowe załadunki i rozładunki
Przepisy pakietu mobilności pozwalają na wykonanie dwóch dodatkowych czynności załadunku lub rozładunku podczas przewozu dwustronnego. Jako przykład można wskazać sytuację, w której kierowca zatrudniony w Polsce przewozi towar z Polski do Hiszpanii. Kierowca w trakcie przewozu doładował towar w Niemczech i rozładował go we Francji, a następnie po rozładunku kontynuował transport z Polski, który zakończył, rozładowując towar w kraju docelowym – Hiszpanii. Tam zabrał ze sobą ładunek powrotny. W trakcie powrotu do Polski ponownie zatrzymał się we Francji, gdzie doładował towar przeznaczony do wyładowania w Czechach. Po wyładunku kierowca wraca do Polski wraz z towarem z Hiszpanii. Wszystkie wymienione czynności są wyłączone z delegowania – mieszczą się w limicie załadunków/rozładunków przewidzianych dla transportu bilateralnego.
Przejazd bilateralny i przejazd “na pusto”
Tzw. puste przebiegi w przewozach bilateralnych również mogą być wyłączone z delegowania. Wyobraźmy sobie sytuację, w której polski kierowca wykonuje transport z Polski do Belgii. Dokonuje rozładunku, następnie jedzie „na pusto” do Holandii, w której zatrzymuje się, aby załadować towar powrotny do Polski. Wracając, wykonuje kolejny załadunek towaru do Polski – tym razem z Niemiec. Wszystkie przewozy są wyłączone z delegowania:
- Polska – Belgia: przewóz bilateralny,
- Belgia – Holandia: pusty przejazd,
- Holandia – Polska: przewóz bilateralny,
- Niemcy – Polska: przewóz bilateralny.
Przewóz bilateralny i cross-trade
Operacje typu cross trade to przewóz towarów z jednego państwa UE do drugiego przez firmę transportową, która nie posiada siedziby w żadnym z państw, na których terenie realizuje zlecenie. Jak wygląda kwestia podlegania pod delegowanie podczas łączenia przewozów cross-trade z transportem bilateralnym?
Kierowca zatrudniony w polskiej firmie przewozi towar z Polski do Portugalii. Po dojechaniu na miejsce i rozładunku wykonuje operacje cross-trade z Portugalii do Francji oraz z Francji do Niemiec. Tam kończy się druga operacja cross-trade. Kierowca zatrzymuje się, aby rozładować towar, a następnie uzupełnia ładunek powrotny do Polski. W powyższym przykładzie delegowaniem będą objęte wyłącznie odcinki: Portugalia-Francja i Francja-Niemcy.
