Ze względu na swoją specyfikę, przewóz materiałów niebezpiecznych wiąże się z obowiązkiem przestrzegania wielu dodatkowych przepisów i norm. W dzisiejszym artykule przedstawimy wszystkie najważniejsze informacje na temat rocznego sprawozdania ADR. Dowiesz się, gdzie i w jakim terminie wysłać dokumentację, jakie są kary za brak sprawozdania oraz jakie błędy najczęściej popełniają przewoźnicy. Przeczytaj i upewnij się, że Twoja firma działa zgodnie z obowiązującymi przepisami!
Kogo dotyczy obowiązek?
Każdy podmiot realizujący przewóz towarów ADR ma obowiązek raz w roku sporządzić sprawozdanie za poprzedni rok kalendarzowy. Należy złożyć je w terminie do 28 lutego do właściwego Wojewódzkiego Inspektoratu Transportu Drogowego. Obowiązek ten dotyczy uczestników przewozu towarów niebezpiecznych, którymi zgodnie z umową ADR jest:
- nadawca i odbiorca;
- przewoźnik;
- przedsiębiorstwa, których działalność obejmuje załadunek, pakowanie, napełnianie lub rozładunek ładunku.
Istnieją wyjątki od powyższych zasad. Konieczność sporządzenia sprawozdania nie występuje w przypadku, gdy transport odbywał się w całości poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również podczas przewozu towarów zawartych w próżnych nieoczyszczonych opakowaniach, w cysternach, kontenerach i pojazdach oraz w ilościach mniejszych niż określone w ADR.
Kto powinien sporządzić sprawozdanie?
Podmiot uczestniczący w przewozie towarów niebezpiecznych wyznacza właściwego doradcę, który ma obowiązek przygotować sprawozdanie roczne ADR. Zgodnie z zapisami zawartymi w umowie europejskiej, dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych, każde przedsiębiorstwo, którego działalność obejmuje nadawanie, bądź przewóz towarów niebezpiecznych lub związane z nimi pakowanie, załadunek, napełnianie, czy rozładunek, powinno wyznaczyć przynajmniej jednego doradcę do spraw bezpieczeństwa, odpowiedzialnego za wspieranie działań zapobiegających zagrożeniom dla osób, mienia i środowiska, związanych z taką działalnością.
Podpisując umowę z doradcą, należy sprawdzić, czy posiada on stosowną wiedzę i uprawnienia. Można to zrobić na przykład poprzez weryfikację świadectwa doradcy, które jest wydawane na okres 5 lat przez Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego. Weryfikacji można dokonać również online, za pomocą listy doradców ADR, znajdującej się na stronie Transportowego Dozoru Technicznego. Pamiętajmy, że niewyznaczenie doradcy jest zagrożone karą w wysokości 5000 złotych (za każdy rok, którego dotyczył taki obowiązek).
Kary za brak sprawozdania rocznego ADR
W przypadku niezastosowania się do obowiązku sporządzenia sprawozdania, ustawa o przewozie towarów niebezpiecznych przewiduje karę administracyjną. Za nieprzesłanie w ustawowo określonym terminie rocznego sprawozdania tj. do dnia 28 lutego, obowiązują następujące sankcje:
- 200 zł – jeśli nie upłynęło 14 dni;
- 2000 zł – jeśli upłynęło co najmniej 14 dni;
- 5000 zł – jeśli upłynęły co najmniej 3 miesiące.
Należy pamiętać, aby jeden egzemplarz rocznego sprawozdania ADR wysyłać do Wojewódzkiego Inspektoratu Transportu Drogowego, a drugi przechowywać w siedzibie przedsiębiorstwa przez okres 5 lat od dnia jego wysłania. Jest to weryfikowane każdorazowo, a konsekwencją braku sprawozdania lub wysłania go po terminie jest nałożenie kary administracyjnej. Dobrą praktyką jest, aby wysyłka została dokonana za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.
Najczęstsze błędy
Pomimo wyznaczenia doradcy oraz prawidłowego sporządzenia sprawozdania i wysłania go w terminie, może okazać się, że na przedsiębiorcę zostanie nałożona kara. Dzieje się tak, gdy sprawozdanie zostanie wysłane do Wojewódzkiego Inspektoratu Transportu Drogowego niewłaściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania uczestnika przewozu.
Decydującym momentem dla przedsiębiorcy będzie zatem nadanie sprawozdania do właściwego urzędu. Jeżeli do tego nie dojdzie, Wojewódzki Inspektor, dokonując weryfikacji, stwierdzi, iż przedsiębiorca nie złożył stosownego sprawozdania, co w konsekwencji może skutkować kontrolą przeprowadzoną przez Inspekcję Transportu Drogowego.Kara nie zostanie nałożona, jeżeli kontrola skupi się jedynie na sprawdzeniu kwestii związanych z przewozem towarów niebezpiecznych (ADR). Jednak kontrola może zostać rozszerzona i objąć swoim zakresem również takie zagadnienia, jak czas pracy kierowców. Inspekcja w przedsiębiorstwie bywa również skutkiem wcześniejszej kontroli drogowej, podczas której wykazano nieprawidłowości.
Warto jednak wiedzieć, że Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego na podstawie bazy z danymi z kontroli w bardzo prosty sposób jest w stanie zweryfikować podmiot, który nie złożył sprawozdania i skierować do niego swoich inspektorów. Baza danych zawiera nie tylko informacje o kontrolach, w których stwierdzono uchybienia, ale także szczegóły dotyczące rodzaju realizowanego transportu, w tym kontekście – przewozu ładunków, które podlegały przepisom umowy ADR lub ustawy o przewozie materiałów niebezpiecznych.
W efekcie nieświadomy przewoźnik może zostać ukarany kwotą w wysokości 10 000 zł za każdy rok, w którym nie dopełnił swoich obowiązków i nie złożył sprawozdania. Aby zabezpieczyć firmę przed karami administracyjnymi, należy każdorazowo weryfikować poprawność procedury związanej z wysłaniem sprawozdania oraz na bieżąco analizować protokoły z kontroli drogowych. Okres objęty potencjalną kontrolą ITD obejmuje pięć lat wstecz. Wynika to między innymi z przepisów ustawy o przewozie towarów niebezpiecznych, które nakładają obowiązek przechowania drugiego egzemplarza rocznego sprawozdania ADR w siedzibie przedsiębiorcy właśnie przez okres 5 lat od dnia jego wysłania.
Terminy składania rocznego sprawozdania ADR
Sprawozdanie roczne ADR należy wysłać w terminie do 28 lutego roku następującego po roku, którego dotyczy sprawozdanie.
Gdzie wysłać roczne sprawozdanie ADR?
W kontekście transportu drogowego odbiorcą sprawozdania jest właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego.
Rola doradcy ds. bezpieczeństwa w przygotowaniu sprawozdania ADR
Obowiązki doradcy określają przepisy ustawy o przewozie ładunków niebezpiecznych oraz umowy ADR. Doradca musi posiadać ważne świadectwo, a do jego zadań należy przede wszystkim przygotowywanie rocznych sprawozdań oraz w razie potrzeby – sporządzanie raportu powypadkowego dla uczestnika przewozu, jeśli w podczas transportu materiałów niebezpiecznych dojdzie do szkód dla ludzi, mienia lub środowiska.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czy można skorygować złożone sprawozdanie?
Przepisy nie odnoszą się do kwestii korygowania rocznego sprawozdania ADR, jednak z perspektywy celowości składania sprawozdań jest to dopuszczalne, pod warunkiem przedstawienia uzasadnienia dla wprowadzanej korekty.
Co zrobić w przypadku braku przewozów ADR w danym roku?
Obowiązek złożenia sprawozdania rocznego ADR nie dotyczy podmiotów, które nie spełniają kryteriów określonych w definicji uczestnika przewozu ładunku niebezpiecznego.
Czy sprawozdanie można złożyć elektronicznie?
Tak – sprawozdanie roczne ADR można złożyć w wersji elektronicznej – w formacie PDF, wykorzystując usługę podpisu zaufanego.
