Przewóz okazjonalny i zasady związane z wykonywaniem tego typu działalności przysparzają przedsiębiorcom licznych problemów interpretacyjnych. Jak w praktyce wygląda ten rodzaj transportu drogowego i jakie wymagania musisz spełnić, aby go wykonywać? Odpowiedzi znajdziesz w artykule.
Co to jest przewóz okazjonalny?
Przepisy ustawy o transporcie drogowym określają przewozy okazjonalne, jako takie przewozy osób, które nie są objęte definicją usług regularnych (w tym także definicją przewozu regularnego specjalnego) lub przewozu wahadłowego.
Do przewozów regularnych zaliczamy np. publiczny przewóz osób według ustalonego rozkładu jazdy i na stałej trasie. Z kolei do przewozu wahadłowego zaliczyć możemy wielokrotny i zorganizowany przewóz grup tam i z powrotem, z tego samego i do tego samego miejsca docelowego.
Okazjonalny przewóz osób dotyczy zarówno krajowego, jak i międzynarodowego transportu drogowego. Pojazdy w przewozach okazjonalnych kursują bez jakiegokolwiek odgórnie określonego rozkładu jazdy.
Regulacje prawne związane z przewozem okazjonalnym
Najważniejsze regulacje znajdziemy w treści wspomnianej wcześniej [1] Ustawy o transporcie drogowym z 6 września 2001 roku. Przewóz okazjonalny jest również zdefiniowany w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1073/2009 w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych oraz w tzw. umowie Interbus, która dotyczy międzynarodowych okazjonalnych przewozów pasażerów autokarami i autobusami.
Jak mówi [2] Ustawa o transporcie drogowym (art. 18 ust. 4a), okazjonalny przewóz osób można wykonywać pojazdem samochodowym przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej 7 osób łącznie z kierowcą – czyli popularnym busem, a także autobusami, autokarami oraz między innymi samochodami osobowymi i pojazdami zabytkowymi.
Wykonywanie przewozu okazjonalnego a konieczność posiadania licencji
Kiedy występuje obowiązek posiadania licencji podczas przewozów okazjonalnych? Jaki rodzaj licencji należy posiadać, jakie wymagania trzeba spełnić? To wszystko kwestie, które budzą duże wątpliwości wśród przedsiębiorców.
Licencje musi posiadać każdy przewoźnik drogowy wykonujący zarobkowy przewóz okazjonalny, a więc w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Można wyszczególnić trzy główne rodzaje licencji:
- licencja na wykonywanie krajowego transportu drogowego pojazdem osobowym;
- licencja na wykonywanie krajowego transportu drogowego busem (pojazd mieszczący co najmniej 7 i maksymalnie 9 osób łącznie z kierowcą);
- licencja na transport drogowy taksówką.
Przewóz okazjonalny – jakie warunki trzeba spełnić?
Licencję uprawniającą do wykonywania krajowego transportu drogowego wydaje starosta powiatowy, a jej okres ważności wynosi od 2 do 50 lat. Warunki, które należy spełnić, dotyczą między innymi posiadania dobrej reputacji – osoba ubiegająca się o licencję nie może być prawomocnie skazana za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, wiarygodności dokumentów, mieniu, a także za przestępstwa gospodarcze i z dziedziny prawa pracy.
Również posiadanie prawomocnego orzeczenia zakazującego wykonywania działalności gospodarczej w transporcie drogowym uniemożliwia uzyskanie pozytywnej decyzji ze strony starostwa powiatowego.
Istnieją także wymogi dotyczące stanu finansów przedsiębiorstwa – wraz z wnioskiem o licencję należy złożyć stosowną dokumentację finansową dla wszystkich zgłoszonych pojazdów. Konieczne jest, aby posiadać środki w wysokości 9000 euro na pierwszy i po 5000 euro na każdy kolejny zgłoszony pojazd.
Wnioskujący musi być właścicielem lub współwłaścicielem wszystkich samochodów używanych w transporcie okazjonalnym. Opcjonalnie wykorzystywane samochody mogą być objęte leasingiem.
Czas oczekiwania na decyzję starosty wynosi miesiąc, w wyjątkowych sytuacjach jest on przedłużany do dwóch miesięcy.
Jak otrzymać zezwolenie na wykonywanie międzynarodowych przewozów okazjonalnych (WZO)?
Międzynarodowe przewozy okazjonalne mogą być wykonywane zarówno małymi pojazdami (do 9 osób z kierowcą), jak i autobusami lub autokarami. W pierwszym przypadku posiadanie licencji nie jest konieczne, natomiast transport drogowy wykonywany na obszarze Unii Europejskiej za pomocą autokarów i autobusów wymaga od przewoźnika posiadania licencji wspólnotowej. Aby ją uzyskać, należy posiadać zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego i certyfikat kompetencji zawodowych, a następnie złożyć wymagane dokumenty i oświadczenia do weryfikacji. Licencja wydawana jest przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego.
Również okazjonalny przewóz osób do Rosji, na Ukrainę i Białoruś – czyli do krajów niezrzeszonych w Unii Europejskiej i Europejskim Porozumieniu o Wolnym Handlu (EFTA), nakłada na przedsiębiorcę świadczącego usługi przewozowe obowiązek posiadania licencji uprawniającej do takiej działalności. Także i w tym przypadku decyzję o przyznaniu licencji wydaje [3] Główny Inspektor Transportu Drogowego.
Wniosek o wydanie zezwolenia na przewóz okazjonalny poza Unią Europejską (WZO) powinien zawierać wykaz terminów i przebieg trasy przewozu, przekraczane przejścia graniczne, numery rejestracyjne pojazdów, harmonogram czasu pracy kierowcy oraz kopię umowy. Aby móc ubiegać się o WZO, przedsiębiorca musi posiadać zezwolenie na wykonywanie międzynarodowego przewozu okazjonalnego oraz licencję wspólnotową.
Zezwolenie WZO wydawane jest na konkretny rok kalendarzowy. Należy zaznaczyć, że jest ono potrzebne nie tylko w przypadku przewozu osób, ale także podczas jazdy pustym autokarem – np. w drodze powrotnej po dowiezieniu pasażerów na wyznaczone miejsce.
