Na naszym blogu regularnie poruszamy tematy związane z międzynarodowymi umowami, które w istotny sposób wpływają na przepisy obowiązujące w transporcie. Pisaliśmy już o konwencji tir, która dotyczy przepisów stosowanych na przejściach granicznych i urzędach celnych, a także o umowie ADR, dotyczącej drogowego przewozu niebezpiecznych ładunków. Dziś natomiast przyjrzymy się konwencji bazylejskiej.
Czego dotyczy Konwencja Bazylejska? W jakim celu powstała i w jakich krajach obowiązuje? Sprawdź!
Konwencja bazylejska – transgraniczna walka z odpadami
Konwencja bazylejska o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych została podpisana w 1989 roku i obowiązuje już od ponad 30 lat – dokładnie od 5 maja 1992 roku.
Konwencja bazylejska określa procedury związane z przewozem odpadów, definiuje poszczególne ich rodzaje oraz wskazuje obowiązki i standardy, których muszą przestrzegać sygnatariusze umowy.
Czego dotyczy konwencja bazylejska?
Konwencja bazylejska dotyczy transgranicznego przewozu odpadów niebezpiecznych. Precyzyjnie mówi o tym Artykuł 2, definiując:
- odpady jako „substancje lub przedmioty, które są usuwane lub których usuwanie zamierza się przeprowadzić albo których usuwanie jest wymagane z mocy przepisów prawa krajowego”,
- transgraniczne przemieszczanie jako „jakiekolwiek przemieszczanie odpadów niebezpiecznych lub innych odpadów z obszarów znajdujących się pod jurysdykcją krajową jednego państwa do obszarów lub przez obszary znajdujące się pod jurysdykcją innego państwa”.
Jak możemy przeczytać w preambule do konwencji, „państwa powinny zagwarantować ponoszenie przez wytwórców obowiązków związanych z transportem i usuwaniem niebezpiecznych odpadów w sposób zgodny z właściwą ochroną środowiska, niezależnie od miejsca usuwania”. Również w preambule podkreślona została suwerenność każdego kraju w zakresie decyzji o ewentualnym zakazie przewozu i usuwania odpadów niebezpiecznych z zagranicy na własnym terytorium.
Ważnym elementem jest także lista charakterystyk niebezpieczeństwa, która znajduje się w aneksie III do konwencji bazylejskiej. Wymieniono tam:
- substancje wybuchowe,
- ciecze palne,
- palne ciała stałe,
- substancje lub odpady podatne na samozapłon,
- substancje lub odpady, które w zetknięciu z wodą wydzielają gazy palne,
- substancje, które w wyniku utleniania mogą powodować zapłon innych materiałów,
- nadtlenki organiczne,
- substancje silnie trujące,
- substancje zakaźne,
- substancje korodujące,
- odpady wydzielające duże ilości gazów trujących,
- substancje toksyczne i ekotoksyczne.
Kraje w których obowiązuje konwencja bazylejska
Obecnie konwencję ratyfikowało 190 krajów, w tym wszystkie państwa wchodzące w skład Unii Europejskiej.
Kody odpadów
Szczegółowy wykaz wszystkich odpadów wraz z przypisanymi do nich kodami możemy znaleźć w aneksach do konwencji bazylejskiej.
Uwzględniono tam między innymi kategorię odpadów podlegających kontroli:
Strumienie odpadów:
- Y1 Odpady sanitarne ze szpitali, ośrodków medycznych i klinik,
- Y2 Odpady z produkcji i przygotowywania produktów farmaceutycznych,
- Y3 Zużyte środki farmaceutyczne i leki,
- Y4 Odpady pochodzące z produkcji i stosowania biocydów i fitofarmaceutyków,
- Y5 Odpady pochodzące z wytwarzania i stosowania chemikaliów do konserwacji drewna,
- Y6 Odpady pochodzące z produkcji i wykorzystania rozpuszczalników organicznych,
- Y7 Odpady zawierające cyjanki pochodzące z obróbki cieplnej oraz procesów hartowania,
- Y8 Odpadowe oleje mineralne nie nadające się do ich pierwotnie zamierzonego zastosowania,
- Y9 Zaolejone ścieki, mieszaniny węglowodory-woda, emulsje,
- Y10 Odpadowe substancje i artykuły zawierające lub zanieczyszczone polichlorowanymi dwufenylami (PCB) i/lub polichlorowanymi trifenylami (PCT) i/lub polibromowanymi dwufenylami (PBB),
- Y11 Odpady smołowe z procesów rafinowania, destylacji i obróbki pirolitycznej,
- Y12 Odpady z produkcji lub stosowania tuszów, barwników, pigmentów, farb, lakierów i pokostów,
- Y13 Odpady z produkcji lub stosowania żywic, lateksu, plastyfikatorów, klejów/spoiw,
- Y14 Odpadowe substancje chemiczne powstające w badaniach naukowych i działalności rozwojowej lub szkoleniowej, które nie są zidentyfikowane i/lub nowo powstałe, a których skutki działania na człowieka i/lub środowisko są nie znane,
- Y15 Odpady o właściwościach wybuchowych nie objęte inną legislacją,
- Y16 Odpady z produkcji i stosowania chemikaliów fotograficznych i materiałów znajdujących zastosowanie w fotochemii,
- Y17 Odpady z procesów powierzchniowej obróbki metali i tworzyw sztucznych,
- Y18 Pozostałości z procesów unieszkodliwiania odpadów przemysłowych.
Odpady zawierające:
- Y19 Karbonylki metali, Y20 Beryl; związki berylu, Y21 Związki chromu sześciowartościowego, Y22 Związki miedzi, Y23 Związki cynku, Y24 Arsen; związki arsenu, Y25 Selen; związki selenu, Kadm; związki kadmu, Antymon; związki antymonu, Y28 Tellur; związki telluru, Y29 Rtęć; związki rtęci, Y30 Tal; związki talu, Y31 Ołów; związki ołowiu, Y32 Nieorganiczne związki fluoru bez fluorku wapnia, Y33 Cyjanki nieorganiczne, Y34 Roztwory kwaśne lub kwasy w postaci stałej, Y35 Roztwory zasadowe lub zasady w postaci stałej, Y36 Azbest (pył i włókna), Y37 Organiczne związki fosforu, Y38 Cyjanki organiczne, Y39 Fenole; związki fenoli, w tym chlorofenole, Y40 Etery, Y41 Rozpuszczalniki organiczne zawierające chlorowce, Y42 Rozpuszczalniki organiczne nie zawierające chlorowców, Y43 Polichlorowany dwubenzofuran i związki chemiczne o podobnym składzie, Y44 Polichlorowana dwubenzo-p-dioksyna i związki chemiczne o podobnym składzie, Y45 Chlorowcopochodne innych związków organicznych inne poza wymienionymi w aneksie (np. Y39, Y41, Y42, Y43, Y44).
Wykaz i kody odpadów znajdziemy między innymi również w aneksie VIII do konwencji.
Główne cele konwencji bazylejskiej
Nadrzędnym zadaniem konwencji bazylejskiej jest ochrona ludzi oraz środowiska naturalnego przed negatywnym wpływem niebezpiecznych odpadów. Regulacje mają na celu racjonalizowanie, redukcję wytwarzania oraz zmniejszanie ryzyka i kontrolę transgranicznego przewozu tego typu ładunków.
