Koszty paliwa to jeden z głównych elementów wpływających na rentowność firm transportowych. Na stacjach benzynowych ceny wciąż utrzymują się na wysokim poziomie, koniecznością pozostaje zatem poszukiwanie realnych oszczędności w tym zakresie. W tym artykule poznasz praktyczne sposoby na zmniejszenie zużycia paliwa oraz konkretne rozwiązania – od optymalizacji tras, poprzez wykorzystanie systemów telematycznych, aż po działania mające na celu poprawę nawyków i stylu jazdy kierowców.
Dlaczego warto analizować zużycie paliwa w transporcie?
Eksperci szacują, że koszty paliwa mogą sięgać niemal 40% łącznych wydatków operacyjnych generowanych przez flotę. Spadek inflacji oraz cen ropy nie zmienił tej sytuacji w sposób zasadniczy, dlatego umiejętność skutecznej optymalizacji spalania pozostaje jednym z najistotniejszych elementów zarządzania firmą transportową. Na zużycie paliwa warto jednak spojrzeć nie tylko przez pryzmat finansów, ale również jako cenne źródło informacji. Przedsiębiorstwa, które regularnie monitorują i analizują dane paliwowe, są w stanie szybko wychwycić nieefektywny styl jazdy poszczególnych kierowców, zidentyfikować nieoptymalne trasy oraz wykryć pojazdy wymagające serwisu.
Szczególnie pomocne w dostarczaniu tego typu informacji są rozwiązania telematyczne, takie jak system GBox, który umożliwia automatyczne pozyskiwanie danych z szyny CAN. Pozwala to na raportowanie spalania, czasu pracy silnika i stylu jazdy, bez konieczności obciążania kierowcy prowadzeniem dodatkowej dokumentacji. W dłuższej perspektywie analiza tego typu danych może stać się podstawą do tworzenia przemyślanej strategii, która pozwala na redukcję kosztów nawet o kilkanaście procent w skali roku.
Jak styl jazdy wpływa na koszty paliwa w transporcie?
Styl jazdy kierowcy jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na zużycie paliwa. Jak wskazują badania przeprowadzone przez Europejską Agencję Środowiska, różnica w poziomie spalania pomiędzy kierowcą, który jeździ ekonomicznie, a kierowcą agresywnym może wynieść nawet 20-30%. Jakie zachowania za kierownicą wpływają na zwiększenie spalania? Główne czynniki to zbyt szybka jazda, gwałtowne przyspieszanie, nagłe hamowanie, a także zbyt długa praca silniku na biegu jałowym.
Również w tej kwestii pomocna okazuje się telematyka. System GBox z modułem Eco-Driving PRO pozwala na ocenę stylu jazdy oraz wskazuje, co należy poprawić. Takie rozwiązanie przyczynia się zarówno do obniżania kosztów, jak i zwiększania świadomości kierowców – a tym samym do poprawy bezpieczeństwa na drodze. Doświadczenia firm niemieckich i holenderskich pokazują, że monitoring stylu jazdy redukuje spalanie nawet o 2 litry na 100 km.
Jakie techniki eco-drivingu warto wdrożyć?
Techniki eco-drivingu, które realnie zmniejszają zużycie paliwa w transporcie ciężarowym to konkretne, mierzalne działania, które można kontrolować i rozliczać. Jedną z najważniejszych kwestii jest unikanie zbędnego oraz nagłego przyspieszania lub hamowania, czyli po prostu utrzymywanie stałej prędkości. Każda gwałtowna zmiana wiąże się z dodatkowym zużyciem paliwa, dlatego istotne jest, aby przyspieszanie i hamowanie było wykonywane płynnie. Warto przewidywać sytuację na drodze, a kiedy to możliwe – korzystać z bezwładności pojazdu. Bardzo duże znaczenie odgrywają codzienne nawyki – kierowcy powinni unikać jazdy na wysokich obrotach oraz postojów z włączonym silnikiem. Często niesłusznie pomijanym aspektem jest także utrzymywanie właściwego ciśnienia w oponach.
Efekt? Połączenie analizy danych z GBox z regularnymi szkoleniami prowadzonymi przez trenerów eco-drivingu pozwala firmom transportowym na osiągnięcie redukcji spalania na poziomie 5-12%. Poprawa stylu jazdy to także mniejsze zużycie opon i układu hamulcowego oraz obniżenie emisji CO2. W Europie Zachodniej, a także coraz częściej w Polsce, wiele firm uzależnia premię kierowcy właśnie od wyników w zakresie eco-drivingu, traktując to jako jeden ze standardowych wskaźników efektywności.
Jakie błędy kierowców podnoszą spalanie?
Jazda z niedopompowanymi oponami, niewłaściwe korzystanie z biegów, postoje z włączonym silnikiem, ignorowanie systemów wspomagających jazdę – to najczęstsze błędy kierowców w kontekście spalania.
Spadek ciśnienia w oponach o 0,5 bara może zwiększyć spalanie nawet o 3-5%. Nieużywanie tempomatu adaptacyjnego, szczególnie w pojazdach ciężarowych z inteligentnymi skrzyniami biegów, to kolejna zmarnowana szansa na oszczędność. Z danych IRU – Międzynarodowej Unii Transportu Drogowego – wynika, że ponad 60% przewoźników w Europie nie wykorzystuje w pełni potencjału systemów pokładowych.
Jak optymalizacja trasy wpływa na zużycie paliwa?
Optymalizacja tras pozostaje jednym z najbardziej niedocenianych źródeł oszczędności. Warto podkreślić, że trasa nie zawsze powinna być najkrótsza – uwzględnienie topografii, unikanie postojów na światłach i korków, a także jazda z niższą prędkością przy odpowiednim buforze czasowym to czynniki, które realnie wpływają na zużycie paliwa. Według badań przeprowadzonych w Austrii jazda z prędkością 80 km/h zamiast 90 km/h pozwala obniżyć spalanie średnio o 1,5 litra na każde 100 kilometrów – a zatem czasami dłuższa, ale bardziej płynna i przewidywalna podróż daje niższe spalanie. Duże znaczenie ma unikanie stref z wysokim natężeniem ruchu, a także terenów górzystych czy odcinków o złej nawierzchni.
Jakie narzędzia wspierają planowanie efektywnej trasy?
Planowanie trasy to znacznie więcej niż tylko wyznaczenie drogi z punktu A do punktu B. Nowoczesne narzędzia, takie jak Marcos TMS czy fireTMS, korzystają z map HERE przystosowanych do specyfiki transportu ciężarowego – uwzględniają parametry dróg, ograniczenia tonażowe i zakazy jazdy. W ten sposób już na etapie planowania znacznie łatwiej jest unikać objazdów i stref ograniczonego ruchu. Mapy HERE posiadają również opcję wyliczenia pełnych kosztów trasy z uwzględnieniem opłat drogowych, czasu pracy i zużytego paliwa.
Największy potencjał tkwi w połączeniu danych z różnych źródeł – integracja z systemem GBox Assist pozwala przekazać kierowcy trasę bezpośrednio do jego nawigacji, w formie tzw. korytarza transportowego. Funkcja ta na bieżąco sprawdza, czy kierowca jedzie zgodnie z wyznaczonym korytarzem, a w razie potrzeby – informuje o wyjeździe z zaplanowanej trasy. Tego typu usprawnienie ogranicza ryzyko potencjalnych błędów ludzkich, skraca czas potrzebny na planowanie i zwiększa przewidywalność realizacji zleceń.
Czy stan techniczny pojazdu ma wpływ na zużycie paliwa?
Zdecydowanie tak – pojazd sprawny technicznie zużywa mniej paliwa oraz emituje mniej zanieczyszczeń. Bezpośredni wpływ na spalanie mają między innym zabrudzone filtry powietrza, niesprawne wtryskiwacze, zużyte opony czy niedopompowane koła. Z danych TÜV wynika, że pojazd z nieregularnie serwisowanym silnikiem może generować nawet o 10% większe zużycie paliwa. Aby nie przeoczyć terminów przeglądów, coraz więcej firm korzysta z funkcji automatycznych przypomnień w systemach TMS. Terminarze serwisowe pomagają uporządkować harmonogram i zadbać o ciągłość pracy floty bez zbędnych niespodzianek.
Jakie znaczenie ma masa ładunku i jego rozmieszczenie?
Każda dodatkowa tona może zwiększyć zużycie paliwa o 0,3 do 0,5 litra na 100 kilometrów. Dużą rolę ma również samo rozmieszczenie ładunku – nierównomierne obciążenie osi powoduje większe opory toczenia, niestabilność podczas jazdy i szybsze zużycie opon.
Jakie systemy wspierają kontrolę zużycia paliwa we flocie?
Kontrolę kosztów paliwa w transporcie wspierają przede wszystkim urządzenia telematyczne i TMS. Dobrym przykładem jest wspomniana wcześniej telematyka GBox – system dzięki automatycznym raportom z szyny CAN przekazuje bieżące informacje o spalaniu. Przydatną funkcją jest również możliwość porównania wyników pomiędzy poszczególnymi kierowcami i pojazdami.
W wielu firmach wciąż stosuje się dodatkowe sondy paliwowe, szczególnie w starszych pojazdach, a także w sytuacjach wymagających zachowania wyższego poziomu kontroli. Dane można analizować w czasie rzeczywistym, co pozwala na szybką reakcję w razie wystąpienia podejrzanych wzorców spalania.
Czy tankowanie w odpowiednim miejscu i czasie ma znaczenie?
Warto tankować w sposób rozsądny i zaplanowany – różnice w cenach paliw w Europie sięgają nawet 20–30 eurocentów w przeliczeniu na litr, co przy jednorazowym tankowaniu 500 litrów może oznaczać oszczędność rzędu 100–150 euro. Coraz więcej firm korzysta z narzędzi, takich jak systemy TMS czy portal Eurowag, który dostarcza najnowszych danych o cenach paliw. Przewoźnicy, którzy jasno określają miejsca tankowania mogą ograniczyć roczne koszty paliwa nawet o 5-8%. Zachęcamy również dbania o bezpieczeństwo firmowych płatności – system Eurowag Fuel Guard chroni przed nadużyciami i umożliwia pełną kontrolę nad transakcjami.
Podsumowanie
Mamy dobrą wiadomość dla wszystkich przewoźników, którzy zastanawiają się jak zmniejszyć zużycie paliwa – w praktyce nie wymaga to rewolucji w firmie ani ogromnych inwestycji. Realne oszczędności mogą przynieść nawet drobne zmiany w stylu jazdy, planowaniu tras, zarządzaniu tankowaniami czy serwisowaniem pojazdów. Kluczem jest świadoma kontrola nad flotą, oparta na twardych danych i wspierana przez nowoczesne technologie.
